در مکتب پزشکی ایرانی خواب و دستگاه گوارش ارتباط تنگاتنگی باهم دارند. ما با تعداد زیادی از بیماران مواجه می شویم که دچار چرخه منفی "خواب بد-هضم بد" هستند. مهم نیست این اختلال از کجا شروع شده مهم این است که اکنون در یک طرف خواب نامناسب بیمار، سیستم هضم و جذب مواد غذایی را در بدن او مختل می سازد و در طرف دیگر، متقابلا مشکلات دستگاه گوارش در خواب بیمار اختلال ایجاد می کند.
لذا توصیه اکید به همه مخصوصا بیماران دچار اختلالات خواب یا مشکلات گوارشی این است که به عنوان قدم اول اصول حفظ سلامتی در زمینه خواب و تغذیه را رعایت نمایند. (پیش از این مطالبی درباره این اصول در کانال منتشر شد)
در پزشکی رایج نیز ارتباط خواب و هضم غذا مورد توجه قرار گرفته است مثل اینکه در طول شب حرکات روده منظم تر از طول روز هستند. اما شاید مساله کلیدی در ارتباط خواب و دستگاه گوارش را بتوان در نقش "ملاتونین" جستجو کرد. هورمون اصلی مسئول در چرخه خواب/بیداری در بدن. جالب است بدانید ملاتونین علاوه بر مغز در دستگاه گوارش نیز ساخته و ترشح می شود و به عنوان یک تنظیم کننده مهم در تحرک روده محسوب می شود. این هورمون در همراهی با پرولاکتین نقش مهمی را در ایجاد سیستم کارآمد ایمنی از طریق ایجاد تعادل در ساختار میکروب های روده ای ایفا می کنند. اگر بخواهیم به زبان ساده بگوییم در واقع این دو هورمون به نوعی وظیفه پاکسازی میکروسکوپی روده ها را به عهده دارند.
هنگامی که فرد دچار کمبود خواب می شود، ترشح ناکافی این دو هورمون باعث می شود آنها قادر نباشند به طور موثر سیستم ایمنی را تقویت کنند و در نتیجه، با به هم خوردن تعادل ساختار میکروبی دستگاه گوارش، افت عملکرد سیستم ایمنی بدن و دستگاه گوارش پدید می آید.
اهمیت ملاتونین در سیستم گوارش تا حدی است که در حیطه پژوهش های پزشکی، تجویز آن در کاهش علایم برخی بیماری های التهابی و ایمنی دستگاه گوارش نظیر IBD و IBS با نتایج مثبت همراه بوده است!

👈خواب نامناسب، اختلال عملکرد ملاتونین و  اختلال در سیستم گوارش و ایمنی، اجزای یک چرخه معیوب هستند.
پی نوشت1: ملاتونین فقط یک مصداق از ارتباط تنگاتنگ و متقابل مغز و دستگاه گوارش است.
پی نوشت 2: خواب خود را اصلاح کنید. به تغذیه خود اهمیت بدهید.
منابع:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11472247
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3949259/
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17198061?dopt=AbstractPlus
http://www.naturalnews.com/033554_melatonin_immune_function.html


(دکتر علیرضا درخشان – رزیدنت طب سنتی ایران دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی)