بعید است که در شبکه های اجتماعی یا در سایتهای مختلف در مورد اثرات شفابخش سیاهدانه و یا ترکیب سیاهدانه و عسل چیزی ندیده باشید. نقل کنندگان این مطلب غالبا به روایتی از معصومین(ع) استناد می کنند که در آن برای سیاهدانه تاثیر شفابخش در بیماریها قائل شده اند.
شیخ صدوق(ره) که از علمای بزرگ اسلامی است، درباره مبحث شفابخشی عسل که در روایات آمده است اینگونه توضیح می دهد: «آنچه که در روایات در خصوص عسل وارد شده که شفای هر دردى است، صحیح است و معنیش آن است که شفای هر دردى است که از برودت (سردی) باشد.»
لذا در مورد شفابخشی سیاهدانه نیز صرف نظر از توجه به بررسی های دقیق حدیث شناسی که باید توسط عالمان این علم صورت بگیرد، از دیدگاه پزشکی حداقل باید مباحث مزاجی را دخیل دانست.
انگیزه نگارش این نوشتار بیمارانی هستند که به دلیل اطلاعات ناقص در مصرف این ترکیب یا ترکیباتی مشابه مداومت کرده اند و دچار عوارض ناخواسته شده اند مثل: احساس گرگرفتگی، پرخاشگری و عصبی شدن، سرگیجه، بثورات پوستی، خارش در بدن، آبریزش، اشک ریزش و خشکی چشم.
👈البته نمی توان منکر اثرات مفید سیاهدانه در درمان بیماریهای مختلف گردید ولی دانستن نکات زیر ضروری است:
1. اولین نکته ای که باید درباره سیاهدانه بدانید این است که، سیاهدانه یک "دارو" است نه یک "غذا". پس هرگز مداومت کردن بر آن توصیه نمی شود؛ چه با عسل، چه بی عسل! همچنین هرگز نباید بدون مشورت با پزشک متخصص اقدام به مصرف خودسرانه آن نمود.
2. سیاهدانه از داروهایی است که در درجه سوم گرمی قرار دارد. توضیح اینکه داروها از نظر طب سنتی چهار درجه دارند، که داروهای درجه سه و چهار با مصرف خودسرانه و بدون نظارت متخصص می توانند منجر به عواض ناخوشایند یا حتی مرگ شوند. لذا سیاهدانه اگر بدون ضرورت و بیش از حد مصرف شود منجر به آسیب به اعضای مختلف خواهد شد. این نکته در بیماران و افراد گرم مزاج از اهمیت بیشتری برخوردار است چرا که این گروه از استعداد ذاتی بیشتری برای عارضه دار شدن نسبت به داروهای گرم برخوردار هستند و اعضا و بافتهای مختلف آنها زودتر به داروهای گرم به ویژه داروهای درجه سه و چهار واکنش نشان می دهد.
3. سیاهدانه از داروهای قاعده آور است بدین معنا که باعث شروع قاعدگی می شود و لذا در زمان حاملگی منع مصرف دارد چرا که این دسته از داروها می توانند باعث سقط جنین شوند. همچنین این دارو می تواند موجب کاهش حجم منی در گرم مزاجان گردد لذا گرم مزاجان باید از مصرف خودسرانه آن پرهیز کنند.
4. گرچه سیاهدانه و روغنش از داروهای مورد تجویز در بعضی از انواع زکام است ولی نمی توان از آن به عنوان یک داروی عام برای زکام و سینوزیت استفاده نمود.
5. بعضی از نانها و خوراکی ها حاوی مقادیر کمی از سیاهدانه به عنوان مصلح هستند که با توجه به مقدار کم سیاهدانه در قیاس با این خوراکی ها، عوارض آن جبران می گردد و در مقادیر معتدل مفید نیز می باشد.
در پایان اینکه دریافت های طبی و تجویزی از روایات ائمه معصومین (ع)، امری تخصصی و چندجانبه است که باید با دوری از سطحی نگری و عوام فریبی در سطح جامعه، با همکاری تنگاتنگ متخصصین علوم دینی و پزشکان متخصص صورت پذیرد. متاسفانه در اغلب موارد دقت نظرهای لازم اعمال نمی شود.
برای مطالعه بیشتر در زمینه چگونگی رویکرد به احادیث طب به لینک زیر مراجعه کنید:
http://www.tim.ir/teaching/400


📝دکتر محمدعلی زارعیان - رزیدنت طب سنتی ایران دانشگاه علوم پزشکی تهران📝


مطالب بیشتر در:       https://telegram.me/persianmedicine